Influencer Marketing, a RODO

Tytułem wstępu należy zaznaczyć, że w dniu 25.05.2018 r. zaczęło obowiązywać ogólne rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych); w skrócie nazywane przeze mnie w tej publikacji jako „RODO”.

W związku z wprowadzeniem do porządku prawnego przepisów RODO pojawia się pytanie, z którym boryka się m.in. branża marketingowa, a to jakie obowiązki ciążą na poszczególnych podmiotach w związku z ich obowiązywaniem. Pytania związane z ochroną danych osobowych nurtują również Influencerów.

W tym artykule nakreślimy podstawowe zagadnienie związane z ochroną danych osobowych w kontekście tego bohatera współczesnego marketingu tj. czy jest on podmiotem zobowiązanym do wdrożenia RODO w ramach prowadzonej przez siebie działalności, która nie zawsze jest działalnością rejestrowaną.
 

Czy każdy Influencer będzie administratorem danych w rozumieniu RODO?

To zagadnienie niewątpliwie wymaga analizy definicji administratora danych osobowych, która znajduje się w art. 4 pkt. 7 RODO, a co za tym idzie postawienie sobie pewnych pytań i udzielenia odpowiedzi na te dwa zasadnicze kwestie:
 

1. Czy będąc Influencerem prowadzisz działalność gospodarczą? (dotyczy również działalności gospodarczej nierejestrowanej, której prowadzenie umożliwia ustawa Prawo Przedsiębiorców)?

Odpowiadając negatywnie na to pytanie potwierdzamy, iż:

Osoba fizyczna nie przetwarzającą danych osobowych dla celów zarobkowych, a wyłącznie dla celów osobistych nie ma obowiązku dla przetwarzania danych w tychże celach spełniać wymagań RODO.

Jeśli zaś odpowiedź jest twierdząca, (a nawiasem mówiąc w przypadku Influencerów wydaje się, że tak będzie w znacznej większości przypadków, albowiem jeśli świadczą swoje usługi w jakiejkolwiek formie to najczęściej wykonują je w celach zarobkowych) to należy przejść do kolejnego zapytania:
 

2. Czy w ramach prowadzonej działalności Influencer przetwarzasz dane osobowe?

Przetwarzanie danych osobowych zgodnie z art. 4 pkt. 2 RODO: „oznacza operację lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub niezautomatyzowany, taką jak zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porządkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie, dopasowywanie lub łączenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie.”

Influencer, którego główna działalność skupiona jest na wzroście wielkości sprzedaży, a jego skuteczność mierzona jest za pomocą odsłon, udostępnień, polubień, komentarzy, czy zwiększonego ruchu na stronie, będzie przetwarzał dane osobowe swoich followersów jedynie w wyjątkowych przypadkach.

Dla przykładu działaniami Influencera, które będą się wiązać z przetwarzaniem przez niego danych osobowych będą m.in.:

• Osadzanie na swojej stronie internetowej, vlogu, blogu, profilu na portalu społecznościowym etc. zawartości z innych witryn lub korzystanie z widżetów społecznościowych, które następnie przesyłają dane do innych witryn;
• Gromadzenie informacji o swojej liście mailingowej;
• Prowadzenie forum lub usługi subskrypcji za pomocą swojej witryny, bądź fanpage (patrz wyrok TSUE ws. C-210/16 traktujący o tym, iż twórca fanpagu na Facebooku jest również wraz z Facebookiem jego współadministratorem i przetwarza dane związane z fanpagem wspólnie z tym portalem ustalając cele i sposoby przetwarzania danych osobowych);
• Sprzedawanie produktów, oferowanie gratisów, organizowanie konkursów na swojej stronie internetowej, vlogu, blogu, profilu itp.

Każdorazowo zatem, należy się zastanowić, czy w związku z prowadzoną działalnością zarobkową nie przetwarzasz danych osobowych swoich fanów.

Jeśli druga odpowiedź okaże się negatywna i nie przetwarzasz danych swoich subskrybentów to nie musisz obawiać się, że w związku z RODO musisz spełniać obowiązki nałożone na administratora danych takich osób, albowiem takim administratorem nie jesteś.

Określenie tego, jakie działania w social mediach wiążą się z przetwarzaniem danych osobowych, nie jest proste.

Co za tym idzie, ten rodzaj marketingu w standardowej jego odsłonie (w braku działań po stronie Influencera, które stanowią przetwarzanie danych osobowych jego followersów), który w głównej mierze polega na reklamowaniu oznaczonego produktu i zapewnieniu zazwyczaj pierwszego kontaktu z marką, oprócz korzyści stricte marketingowych niesie za sobą również wiele zalet związanych z brakiem przetwarzania przez Influencerów danych osobowych. Korzysta bowiem nie tylko Influencer, który nie musi wdrażać RODO, ale i podmiot go angażujący.
 

Jakie obowiązki ciążą na Influencerze, który przetwarza dane osobowe?

W przypadku zaś Influencera, który przetwarza dane osobowe w związku ze swoimi działaniami reklamującymi markę, to na nim jako administratorze danych swoich subskrybentów, biorących udział w organizowanych przez niego konkursach, osobach udzielających się na prowadzonym przez niego forum, bądź fanpage’u, których dane są mu przekazywane, spoczywają obowiązki administratora danych tych osób, a to m.in.:

• Obowiązek informacyjny wynikający z art. 13, 14,15 RODO;
• Zapewnienie osobie, której dane są przetwarzane prawa do sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania danych,
• Spełnienie obowiązku powiadomienia o sprostowaniu lub usunięciu danych osobowych lub o ograniczeniu przetwarzania,
• Wdrożenie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, aby przetwarzanie odbywało się zgodnie RODO i aby móc to wykazać. Środki te są w razie potrzeby poddawane przeglądom i uaktualniane;
• Obowiązek prowadzenia rejestru czynności przetwarzania zgodnie z art. 30 RODO;
• Zgłaszanie naruszeń organowi nadzorczemu w przypadkach określonych w art. 32 RODO;
• Zawiadamianie osób, których dane dotyczą o naruszeniu w przypadkach określonych w art. 33 RODO.

W.w. katalog ma charakter wyłącznie przykładowy, celem zaprezentowania, iż każdorazowo działania Influencera związane z ochroną danych osobowych nie kończą się na wypełnieniu obowiązku informacyjnego wobec osoby, której dane przetwarza.